Emeryci wciąż tracą. Prezes TK ponawia apel do premiera
"Prezes Trybunału Konstytucyjnego Bogdan Święczkowski po raz kolejny wezwał Premiera Donalda Tuska do opublikowania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, w tym wyroku z 4 czerwca 2024 r. w sprawie świadczeń emerytalnych. Jak podkreślił, wskutek bezprawnych zaniechań władzy wykonawczej poszkodowani są emeryci, którzy mają prawo do ponownego przeliczenia swoich świadczeń i podwyżki" – czytamy w komunikacie na stronie Trybunału.
Skierowane pismo do premiera to konsekwencja odpowiedzi, której Trybunałowi Konstytucyjnemu udzielił prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Zbigniew Derdziuk. Jako powód niewykonywania wyroku Trybunału Konstytucyjnego i odmowy prawidłowego przeliczenia świadczeń emerytalnych wskazał on brak publikacji tego orzeczenia przez Rządowe Centrum Legislacji.
TK: Publikacja wyroków to prawny obowiązek
Trybunał Konstytucyjny podkreśla i przypomina, że wykonywanie jego wyroków jest prawnym obowiązkiem wszystkich organów państwa, w tym Prezesa Rady Ministrów i Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zaznaczono, że "wynika to wprost z Konstytucji, która jest najwyższym prawem w Rzeczpospolitej".
Wyrok ten dot. niezgodności z Konstytucją przepisów o pomniejszeniu świadczeń emerytalnych części emerytów. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r., sygn. SK 140/20, przepisy art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń przed 6 czerwca 2012 r., są niezgodne z Konstytucją RP. Naruszają zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. "Osoby, które zdecydowały się na skorzystanie z wcześniejszej emerytury przed 6 czerwca 2012 r., podejmowały taką decyzję na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego, który nie przewidywał pomniejszenia zgromadzonego kapitału emerytalnego o świadczenia pobrane w okresie wcześniejszej emerytury. Ufały, że państwo nie zmieni tych reguł, tymczasem zostały one zmodyfikowane, nie dając ubezpieczonym możliwości stosownej reakcji" – zauważa Trybunał.
Bez regulacji zwrotu należnych świadczeń
W orzeczeniu Trybunał stwierdził, że ustawodawca powinien wprowadzić odpowiednie regulacje w celu zagwarantowania uprawnionym osobom zwrotu należnych świadczeń. Mimo upływu roku od orzeczenia takie regulacje nie zostały wprowadzone ani nawet skierowane na ścieżkę legislacyjną – zauważono w piśmie.
Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny orzekł, że do czasu wprowadzenia stosowanych ustawowych regulacji osoby zyskujące uprawnienia w następstwie wyroku mogą występować o ich uznanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a więc o naliczenie świadczeń zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego i wypłatę rekompensat.
Problem dotyczy tysięcy osób, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. Z licznych pism kierowanych przez te osoby do Trybunału Konstytucyjnego wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych odrzuca ich wnioski o ponowne przeliczenie świadczeń i wypłatę wyrównania, jako powód wskazując brak publikacji orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw.